In dit artikel ga ik je uitleggen waar je gelukkig van wordt. Welke componenten dragen bij aan een gelukkig leven? Dit doen we aan de hand van de geluksformule van psycholoog Lyubomirsky. De 3 componenten die ons geluk bepalen zijn: Je genetische aanleg (50%), alle intentionele activiteiten en gedachten (40%) en je omstandigheden (10%). Hier verderop meer over.
Ook gaan we na hoe een dieper gevoel van geluk en welbevinden, met veel meer te maken heeft dan een tijdelijk moment van plezier. Geluk is een nevenproduct van de dingen die we doen en mee maken. Als we gelukkig zijn loopt ons eigen leven beter en dragen we meer bij aan de levens van anderen. Gelukkig zijn is dan ook enorm belangrijk. Daarom is het belangrijk om ‘geluk’ beter te begrijpen. Dit ga ik jullie uitleggen met behulp van de theorie uit het boek ‘positieve psychologie’.
Veel mensen denken dat ze gelukkig worden van dingen als:
- Meer geld
- Een nieuwe auto
- Een groter huis
- Een nieuwe partner
- Afvallen
- Etc.
Hoewel deze dingen inderdaad een impact kunnen hebben op hoe gelukkig je bent, is de impact van deze factoren slechts van korte duur. De echte bron van geluk en welbevinden is veel subtieler en heeft te maken met wat je doet en denkt.
Er zijn twee manieren om gelukkig te zijn
1. Gelukkig zijn op een bepaald moment: Je goed voelen, genot ervaren en plezier hebben in de activiteit die je op dat moment doet.
2. Je ‘vervuld’ en voldaan voelen: Iets wat een langdurige vorm van welbevinden en geluk is en wat meer voldoening geeft dan gelukkig zijn op een bepaald moment.
Ongelukkig zijn wordt veroorzaakt door het verlangen naar wat we niet hebben.
De geluksformule
Volgens positief psychologen Lyubomirsky, Sheldon en Schotti zijn er 3 categorieën van factoren die ons geluk bepalen. Ons geluk wordt bepaald door:
- 1. Je genetische aanleg (Genes set point, 50%). De aanleg tot geluk waar je mee geboren bent.
- 2. Alle intentionele activiteiten en gedachten (actions & thoughts, 40%). Dit omvat alles wat je (doelgericht) onderneemt om je geluk te verhogen.
- 3. Je omstandigheden (Circumstances, 10%). Dit zijn zowel dingen die je kunt veranderen als dingen die je niet kunt veranderen als:
- je omgeving
- je werk
- je huwelijk
- je gezondheid
- je bezit
In dit figuur kun je zien dat je omstandigheden de minste invloed hebben op je geluk. Of je nou veel geld hebt of niet, gezond bent of niet, dat heeft minder invloed op hoe gelukkig je bent dan de dingen die je doelgericht doet om gelukkiger te worden.
Lyubomirsky kwam met een lijstje van dingen die kenmerkend zijn voor de gelukkigste deelnemers van haar onderzoek.
- Ze hebben een vol en actief sociaal leven en ze besten tijd en inspanningen aan hun vrienden en familie
- Ze zijn dankbaar voor wat ze hebben in het leven en zeggen dat ook
- Ze zijn gul met hun hulp aan anderen
- Ze hebben een positieve kijk op dingen
- Ze genieten van het huidige moment
- Ze sporten minstens wekelijks en in de meeste gevallen dagelijks
- Ze nemen hun doelen en ambities serieus
- Ze zijn zich bewust van hun persoonlijke kwaliteiten en kunnen problemen, rampen en tegenslagen aan.
Psychologisch welbevinden is geen geluk, maar geluk is wel de kern van psychologisch welbevinden.
Psychologisch welbevinden
Psychologisch welbevinden betekent dat we mentaal fit zijn en ons goed voelen. Daarom is het de voornaamste criteria binnen de positieve psychologie. Volgens positief psycholoog Carol Ryff zijn er 6 sleuteldomeinen die samen de bouwstenen vormen voor optimale mentale gezondheid.
De 6 componenten voor optimale mentale gezondheid volgens Ryffs model (psychologisch welbevinden):
2. Zelfacceptatie
3. Autonomie
4. Grip hebben op je omgeving
5. Positieve relaties met anderen
6. Een doel hebben
Geluk en persoonlijke groei
De eerste component is persoonlijke groei. Persoonlijke groei is het proces waarbij je jezelf ontwikkeld om ‘de beste versie van jezelf te worden’. Je komt buiten je comfortzone en gaat uitdagingen aan. Je probeert beter te worden in je mindere kanten/eigenschappen en te leren van elke situatie. Dit alles met als einddoel om het optimale uit je leven te halen.
Mensen die openstaan voor groei en gericht zijn op zelfontwikkeling blijven altijd leren. Ook staan ze open voor verandering en zijn ze bereid het hoofd te bieden aan alle goede en slechte dingen in het leven.
We worden allemaal geconfronteerd met uitdagingen en veranderingen. Als we bereid zijn om te leren, krijgen we een houding waarin ruimte is voor persoonlijke groei. Tegenslagen en mislukkingen zijn gelegenheden om te verbeteren en te groeien.
Onderzoek toont aan dat het verschil tussen een growth mindset (open staan om te groeien) en een fixed mindset (starheid ten opzichte van groei) een belangrijk onderscheid is tussen mensen die optimaal functioneren en mensen die dat niet doen.
Oftewel: mensen die openstaan voor persoonlijke groei en daaraan werken zullen vaker optimaal functioneren en een grotere kans op een gelukkig leven hebben, dan mensen die dat niet doen.
Carol Dweck legt in haar boek ‘Mindset: The new psychology of succes’ uit hoe een open geest voor onze eigen vaardigheden en voor de wereld waarin we leven, ons de kans geeft om te groeien en ons te ontwikkelen. En dat een gesloten geest (fixed mindset) niet alleen ons potentieel beperkt maar ook onze kansen op geluk.
“Wie in zijn leven nooit een fout gemaakt heeft, heeft nooit iets nieuws geprobeerd”
-Albert Einstein-
Met een growth mindset (openstaan voor persoonlijke groei)
- sta je open voor nieuwe ideeen;
- leer je voortdurend (vooral van tegenslagen);
- houd je van uitdagingen;
- geloof je dat bekwaamheid iets is wat je kunt onwikkelen;
- geloof je dat levens, relaties en mensen zich ontwikkelen;
- werk je aan relaties.
Met een fixed mindset (niet openstaan voor groei)
- geloof je dat bekwaamheid en intelligentie aangeboren zijn;
- oordeel je snel;
- ga je weinig uitdagingen aan, uitdagingen en tegenslagen schrikken je af;
- geloof je dat relaties waaraan je moet werken geen goede relaties zijn.
Geluk en zelfacceptatie
Zelfacceptatie houdt in principe in dat je accepteert ‘hoe’ en ‘wie’ je bent. Dat je accepteert dat je zwakke punten en imperfecties hebt. Dit betekend niet dat je perfect bent, maar dat je tevreden bent met je gebreken en blij bent met je kwaliteiten. De omschrijving uit het boek vergroot je zelfvertrouwen: zelfacceptatie is weten wie je bent, waarderen wie je bent, je eigen unieke talenten, grillen en fouten erkennen en ervan houden.
Voor zelfacceptatie heb je een positieve houding tegenover jezelf nodig. Mensen die erkenning en acceptatie van andere mensen nodig hebben om zichzelf te accepteren, zullen sneller de reacties van andere mensen verkeerd interpreteren. Ook zorgt dit voor een lager zelfbeeld en onzekerheid. Een klein misverstand kan nu al leiden tot afwijzing, overdenken en een overreactie. Om jezelf te kunnen accepteren en waarderen moet je begrijpen wie je echt bent, met je goede en slechte kanten.
Geluk en autonomie
Autonomie betekend dat je vrij bent om te kiezen en onafhankelijk kunt denken, in alle situaties. Je wordt niet beïnvloed door meningen van anderen. Ook is er geen persoon of instantie die je zegt wat je moet doen. Je bent zelf de baas over je beslissingen.
Onderzoek toont het effect aan van een beetje controle en verantwoordelijkheid. Een deel van de mensen in een verzorgingstehuis kregen de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op de films waar ze naar keken. Ook kregen ze zeggenschap in wanneer er bezoek mocht komen, de inrichting van hun kamer en een plant om voor te zorgen. Een ander deel kreeg deze mogelijkheden niet, voor hun werd alles bepaald. De mensen die zeggenschap hadden en dingen zelf mochten bepalen waren gelukkiger, actiever en alerter en na 2 jaar zouden ze ook nog dubbel zoveel kans hebben om in leven te zijn. (https://psycnet.apa.org/record/1976-28515-001)
Geen autonomie hebben betekent:
- vertrouwen op de mening en het oordeel van anderen voordat je beslist wat je doet;
- je aanpassen aan sociale druk;
- doelen opgeven.
Autonomie hebben betekent:
- weten wat je graag doet;
- verantwoordelijk zijn voor je eigen gedachten en daden;
- onafhankelijk kunnen denken en handelen.
Hoe ontwikkel je autonomie
- Stel haalbare doelen
- Zoek iemand die je steunt
- Pieker niet te veel
- Let op negatieve gedachten bij jezelf; leer ‘ik kan’ zeggen (affirmaties)
- Doe vaker wat je leuk vindt
- Neem verantwoordelijkheid
Geluk en grip hebben op je omgeving
Als je een baby krijgt zal je daar enorm veel plezier en uitdagingen van krijgen. Je plezier neemt toe als je meer vertrouwen krijgt in je vaardigheden om het kind te verzorgen. Een veeleisende baan geeft ook meer voldoening als je weet dat je de nodige skills hebt. Om controle over je omgeving te hebben moet je veel verschillende dingen kunnen hanteren en organiseren en kansen kunnen grijpen.
Als je terugdenkt aan de geluksformule hierboven herinner je je misschien nog wel dat 10% van ons geluk bepaald wordt door onze levensomstandigheden. Dit klinkt misschien niet als veel, maar het kan toch erg bijdragen aan je gemoedstoestand. Je kunt niet alle omstandigheden in de hand hebben, maar het is belangrijk om te weten wat je wel en niet kunt veranderen. Dit zorgt dat je een gevoel van controle kunt krijgen in je leven.
Vergeet niet dat je niet aan al je levensomstandigheden evenveel kunt doen. Toch kun je veel dingen wel beïnvloeden en naar je hand zetten. Controle of minstens een gevoel van controle komt voort uit het weten en aanvaarden van dingen die we niet kunnen veranderen en het veranderen van de dingen waar we wel impact op hebben.
Controle hebben en goed kunnen functioneren onder de gegeven levensomstandigheden is een belangrijke manier om ons geluk te beïnvloeden. Onze omgeving verandert voortdurend en er zijn situaties die we niet kunnen veranderen, maar we hebben wel invloed op de manier waarop we ernaar kijken.
“De mogelijkheid om je beeld en perspectief bij te sturen is een van de krachtigste manieren waarop je vat kunt krijgen op je situatie”.
Geluk en positieve relaties met anderen
Sociale contacten is een basisbehoefte voor de mens. We zijn nou eenmaal sociale wezens. Omgaan met anderen, communiceren en je op een of andere manier verbonden voelen is cruciaal.
De meest voorkomende factoren bij de gelukkigste mensen zijn een rijk en actief sociaal leven, goede vrienden en een liefdespartner.
Goede vrienden, de steun van familie en een liefdespartner beïnvloeden niet alleen je mentale gezondheid maar ook je lichamelijke welbevinden, je algemene gezondheid en je sterfelijkheid.
Psycholoog Michael Argyle kwam met 3 relationele basisbehoeften die een bron van geluk vormen:
- praktische hulp;
- emotionele steun;
- gezelschap.
Vrienden waar je op kunt vertrouwen maken je het gelukkigst. En je kunt beter een paar hele goeie vrienden hebben, dan een groot aantal ‘soort van vrienden’.
Een gelukkig huwelijk is een enorm belangrijke factor voor geluk, gezondheid en welbevinden. Heb je geen gelukkig huwelijk, dan kan dit een hoop ellende en ongeluk veroorzaken. Hoe weet je of je de juiste partner gevonden hebt?
Geluk en doelen
Het gevoel dat je een doel hebt, geeft je een reden om dingen te doen. Een doel zet je in beweging en houd je in beweging. Vind je doel in het leven.
Onderzoeken hebben al vaak aangewezen dat er een verband is tussen je gezondheid en geluk en het vinden van een betekenis in je leven. De voordelen van zingeving zijn onder andere:
- het vermogen je percepties te veranderen van ongelukkig naar gelukkig;
- betere psychische/mentale gezondheid;
- sterker gevoel van eigenwaarde;
- een doel in je leven, een coherent verhaal;
- verbeterde immunologie (immuunsysteem).
Als je een doel in je leven hebt, weet je ‘waarom’ je doet wat je doet. Als je weet dat je leven zin heeft, kun je gemakkelijker problemen en tegenslagen het hoofd bieden.
8 tips die jou helpen om je doelen te bereiken.
Als je weet wat je belangrijk vindt en daar ook naar leeft, krijgt wat je doet een betekenis. Een zinvol leven heeft richting; je weet op welke weg je zit. En net zo belangrijk, ‘wie’ je bent. Jij bent de weg die je bewandelt: als je weg belangrijker is dan je bestemming, wordt het leven een stuk positiever.
