Als je binnenkort iets belangrijks hebt, dan kan je hier erg zenuwachtig voor zijn. Bijvoorbeeld voor een (rij)examen, sollicitatiegesprek, optreden, eerste date, etc. Je bent onrustig, hebt geen honger en je hartslag is waarschijnlijk erg hoog. Je lichaam staat op scherp omdat het een seintje krijgt, dat er zo iets belangrijks staat te gebeuren. Dit alles samen noem je ‘gespannen’, ‘nerveus’ of ‘zenuwachtig’ zijn.
Waarom word je zenuwachtig?
Zenuwachtig of nerveus zijn is een bepaalde vorm van stress. Deze stress komt weer voort uit angst. Vaak is dit een vorm van faalangst. Je bent bang dat je iets niet goed gaat doen of je bent bang voor de gevolgen ervan.
Als je een spannende situatie tegemoet gaat zal je dus zenuwachtig worden, omdat je bang bent dat je zal falen. Je bent bang dat je het (rij) examen niet haalt. Je bent bang dat het sollicitatiegesprek slecht gaat. Je bent bang dat je eerste date niet soepel verloopt.
Vaak gaat hiermee samen, de angst voor het gevolg van dit ‘falen’. Als je het examen niet haalt, dan moet je een herkansing. Als je sollicitatiegesprek niet goed gaat, moet je je droombaan aan je voorbij laten gaan en wat anders zoeken. En als je eerste date niet soepel verloopt, krijg je misschien geen relatie.
Omdat je zo graag wilt dat, datgene wat je gaat doen, gaat lukken, brengt dit een enorme spanning met zich mee.
Wat merk je als je zenuwachtig bent?
Als je zenuwachtig bent kan je dit merken aan bepaalde dingen. Lichamelijk gebeurt er namelijk best veel als je zenuwachtig bent. Enkele voorbeelden waaraan jij kan merken dat je zenuwachtig bent:
- Je voelt je rusteloos
- Je hebt geen honger
- Je gedachten gaan alle kanten op
- Je reageert kort en bent prikkelbaar
- Je hebt kriebels in je buik
- Je bent rusteloos in het bewegen
De positieve kant van gespannen zijn
Zenuwen kunnen enorm vervelend zijn. Maar die zenuwen zijn er vaak wel met een reden. Je brein zet je lichaam namelijk op scherp, omdat het weet dat het zo moet presteren. Op deze manier is je lichaam instaat op optimaal te presteren en het beste in je naar boven te halen. Je lichaam gaat dus in een soort super focus, waardoor je beter presteert. Dat je gespannen bent is dus niet per se slecht voor je. Ook is het niet per se een slechte eigenschap om gespannen te zijn voor situaties, maar dus eigenlijk heel normaal. Het helpt je om optimaal te presteren.
De negatieve kant van (te) gespannen zijn
Net heb ik je verteld waarom spanning eigenlijk best goed is voor ons mensen, maar spanning heeft uiteraard ook mindere kanten. Als je té gespannen bent, kan dit enorm beperkend werken en je kan juist slechter gaan presteren. Ook volledig vastlopen of blackouts kunnen voorkomen als je te veel spanning ervaart. Dit wil je uiteraard ook niet. Een beetje (gezonde) spanning is dus goed, maar zorg dat je wel ontspannen bent. Oftewel, dat je niet helemaal dichtslaat door de spanning. Om dit te voorkomen, zijn er enkele dingen die je kunt doen om je zenuwen onder controle te houden.
Zo hou je je zenuwen onder controle
Gespannen zijn voor een bepaalde situatie is dus niet altijd slecht. Lichaam staat op scherp en dat zorgt ervoor dat je optimaal kan presteren. Toch wil je niet té gespannen zijn zoals ik hierboven al vertelde. Je lichaam zal automatisch een gezonde spanning aanmaken waardoor je lichaam optimaal zal presteren. Jij zelf moet zorgen dat je de spanning onder controle kan houden. Dit kun je doen met de volgende tips:
Dingen om in gedachten te houden als je zenuwachtig wordt
1. Besef dat zenuwen niet erg zijn
Veel mensen denken dat zenuwachtig zijn slecht is. Vlak voordat er iets belangrijks gebeurd zijn ze erg zenuwachtig en dit vinden ze vervelend. Het voelt alsof ze onzeker over hunzelf zijn of over hun kwaliteit. Terwijl in werkelijkheid gespannen zijn heel normaal is. Iedereen wordt gespannen voor een belangrijke gebeurtenis. Dit doet ons lichaam (zoals je eerder al kon lezen) zodat we optimaal kunnen presteren. Je lichaam werkt op volle toeren en is scheper dan normaal. Iedereen ervaart dan ook spanning voor een belangrijke/spannende situatie.
Het is vervolgens aan jou hoe je hiermee omgaat. Hou jij je zenuwen onder controle of houden je zenuwen jou onder controle?
2. Als het niet goed gaat, vergaat de wereld niet
Zoals ik eerder al aangegeven heb, ontstaan zenuwen vaak door een mate van faalangst. Je bent bang dat als iets niet lukt of niet goed gaat, dat je dan faalt. Je krijgt daardoor een enorme spanning in de vorm van angst, omdat je niet wilt falen. Maar besef je dat het allemaal niet zo heftig hoeft te zijn.
Als je niet slaagt voor je rijexamen is dan niet het einde van de wereld, probeer het de volgende keer gewoon opnieuw.
Als je niet aangenomen wordt bij het bedrijf waar je op sollicitatiegesprek bent, dan was het misschien gewoon niet het juiste bedrijf. Zoek verder naar een andere baan.
Of als je bang bent voor een presentatie die je moet geven. Besef dan dat het geen probleem is als deze niet goed verloopt. De meeste mensen zijn dit binnen en week al weer vergeten. Zit er dus niet te veel over in.
Als je dit in je achterhoofd houdt zal je merken dat je angst om te ‘falen’ af gaat nemen. Je gaat minder streng en gespannen naar de situatie kijken. Hierdoor zal je minder zenuwachtig zijn.
3. Je gedachten zijn sterker dan je denkt
Spannende situaties worden vaak extra spannend gemaakt door onszelf. Doordat wij onszelf angst aanpraten. Onze gedachten zijn namelijk sterker dan je denkt. Als je 10x in jezelf zegt ‘ik vind het spannend’, dan ga je het inderdaad spannend vinden. Je gevoel en gedrag worden namelijk beïnvloedt door je gedachten. Dus als je je gedachten veranderd, beïnvloed dit je gevoel en je gedrag.
Deze wijsheid kun je gebruiken om minder zenuwachtig te worden. Voordat je een spannende situatie hebt, merk je gedachtes dan op. Deze zijn waarschijnlijk negatief. Je kan dingen denken als:
- ik kan dit niet
- ik ben er niet klaar voor
- ik ben niet goed genoeg
- ik vind het eng
Besef vervolgens, dat je jezelf zo letterlijk zenuwen aanpraat. Je gedachten bepalen je gevoelens en gedrag namelijk, zoals ik net vertelde. Als jij dit dus denkt en daardoor onbewust zegt tegen jezelf, dan ga je dit dus ook zo ervaren.
Merk op dat je (meestal onbewust) deze negatieve gedachten hebt. Besef je dan dus dat deze negatieve gedachten schadelijk zijn en je jezelf letterlijk zenuwachtig maakt. Probeer deze negatieve gedachten om te zetten in positieve gedachten. Vertel jezelf dingen als:
- Ik kan dit wel!
- Ik ben er klaar voor!
- Ik ben goed genoeg!
- Ik vind het niet eng, maar super leuk!
Maar ook andere nuancerende affirmaties werken goed om minder zenuwachtig te worden. Zinnetjes als:
- Het is niet erg als ik niet slaag
- De wereld vergaat niet, als ik deze baan niet krijg
- Ik ga gewoon mijn best doen, meer kan ik niet doen
- Ik zie wel hoe het loopt
Dingen die je kunt doen om minder zenuwachtig te worden
1. Maak jezelf zelfverzekerder
Aan de grond van de meeste angsten, staat onzekerheid. Zo ook bij (té) zenuwachtig/gespannen zijn. Als jij minder gespannen wilt zijn, kun je aan je zelfvertrouwen gaan werken. Zelfverzekerdere mensen hebben nog steeds last van spanning, maar weten hoe ze hiermee om moeten gaan en zullen geen hinder ervaren van de zenuwen. Werk dus aan je ‘overall zelfverzekerdheid’, maar probeer ook handige tips om ter plekke je zelfvertrouwen even een boost te geven.
Om jezelf vlak voor én tijdens de situatie een ‘zelfvertrouwen boost’ te geven, kun je enkele dingen doen.
Doe je zelfverzekerd voor. Als je moet staan (bijvoorbeeld bij een presentatie), ga dan breed staan. Schouders naar achter, rechte rug en je kin omhoog. Als je moet zitten, ga dan breed zitten. Dit soort kleine aanpassingen geven je brein een seintje dat je zelfverzekerd bent. Als je je zelfverzekerd voordoet, zal je brein zich automatisch zelfverzekerder gaan voelen.
2. Doe ademhalingsoefeningen
Een simpele manier om ter plekke minder gespannen te worden, is door het doen van ademhalingsoefeningen. Hoe lager je ademhaling is, hoe rustiger je lichaam is namelijk. Als je lichaam gespannen is, is je ademhaling namelijk erg hoog.
Ademhalen om rustiger te worden is heel simpel. Je ademt in, houdt dit even vast en ademt vervolgens uit. Belangrijk is, dat je langer uitademt dan inademt. Probeer je gedachten ook te houden bij je ademhaling. Zo krijgen je gedachten ook even rust, want die waren waarschijnlijk ook aan het razen. Probeer je dus volledig te focussen op je ademhaling.
3. Schrijf je gedachten op
Voor sommige mensen kan het erg goed helpen om je gedachten op te schrijven. Door je gedachten op papier te zetten kun je je gedachten een beetje opruimen en heb je een overzicht van je gedachten. Je ziet nu alles wat er in je hoofd omgaat en waar je knelpunten zitten. Ook kan je in gaan zien dat je te veel nadenkt of onrealistische gedachten hebt.
Misschien is één van je gedachten, ‘dat je voor altijd alleen zal zijn’ als je eerste date slecht afloopt. Je zet al je gedachten op papier. Vervolgens kijk je naar alle gedachten die in je opkwamen. Je leest dit nu terug en denk waarschijnlijk bij jezelf “goh dat is wel een beetje overdreven”. Je zal dus inzien dat je gedachten vaak niet juist, onrealistisch of te overdreven zijn.
4. Luister naar muziek
Nog een simpele manier om minder gespannen te zijn is om naar muziek te luisteren. Dit kan rustige muziek zijn, maar ook gewoon je favoriete muziek. Rustige muziek zorgt dat je lichaam rustiger wordt. En luisteren naar je favoriete muziek zorgt dat je lichaam een gelukshormoon aanmaakt. Hierdoor zal je lichaam minder gestrest zijn. Ook kan de muziek een mooie afleiding zijn voor je gedachten.
Vermoeidheid na een spannende situatie
Als jij net klaar bent met de situatie waarvoor je gespannen was, zal je merken dat je ineens enorm moe bent. Je lichaam heeft namelijk een korte periode op zijn maximum gedraaid. Je lichaam stond volledig op scherm en dat kost super veel energie. Als je vervolgens uit die situatie komt en tot rust komt, dan zal je lichaam ineens heel moe worden. Alle energie hebben ze namelijk gestoken in dat moment, om je goed te laten presteren. Hierna zal je energieniveau dan ineens erg laag worden en je zal je vermoeid voelen. Dit is heel normaal.
Bronnen:
https://www.avogel.nl/informatie/stress-situaties/zenuwachtig-gevoel.php
https://psychologievansucces.nl/omgaan-met-zenuwen-en-nervositeit/
