Tegenwoordig zitten veel mensen (te) veel op hun telefoon. Maar deze hoge schermtijd is helemaal niet goed voor ons… Het kan heerlijk voelen om eindeloos op onze telefoon te zitten en lekker te scrollen, maar merk je zelf ook niet dat je er vaak niet veel beter van wordt? Hoe komt dit en welke invloed heeft te veel op onze telefoon zitten op ons leven? In deze blog ga ik je hier alles over vertellen.
1. Concentratie
Meer mensen dan ooit ervaren concentratieproblemen. Dit kan meerdere redenen hebben, maar onze telefoon is er regelmatig een van. Hoe vaak kijk je wel niet op je telefoon terwijl je eigenlijk ergens op gefocust moest zijn? Als je op school zit, met een project bezig bent of aan het werkt bent. Die telefoon ziet er toch wel verleidelijk uit.
Daarnaast krijgen onze hersenen wanneer we onze telefoon gebruiken enorm veel dopamine binnen. Dit is namelijk wat een telefoon zo verslavend maakt, de dopamine die het ons geeft. Dus wanneer we veel op onze telefoon zitten krijgt ons brein continue die heerlijke dopamine binnen, maar wanneer we vervolgens eens hard aan het werk moeten. In volle concentratie zonder al die dopamine prikkels, raken onze hersenen toch een beetje gepikeerd. Ze beginnen zich haast te vervelen, want die dopamine stoten waren toch wel fijn. En die telefoon die daarginder ligt, die kan dit weer geven. Als een soort drugs voor je hersenen.
Wanneer je in het algemeen minder op je telefoon zit, en je hersenen dus minder vaak die dopamine prikkels geeft, hebben ze er ook minder moeite mee als ze deze even niet/minder krijgen. Tijdens een belangrijke taak waar je je voor moet concentreren dus.
2. Slaap
Dat slaap belangrijk is voor de mens hoef ik je denk ik niet meer uit te leggen. Maar onze telefoon heeft vaak invloed op onze kostbare slaap. Aan de ene kant omdat we te lang op onze telefoon zitten waardoor we te laat gaan slapen, hierdoor halen we niet elke nacht de gewenste 7-9 uur slaap. En aan de andere kant, doordat de activiteiten op onze telefoon ervoor zorgen dat onze hersenen actief blijven. Dit is wat je juist niet wilt, wanneer je in slaap wilt vallen. Je hersenen moeten rustig zijn, anders wordt het een flinke opgave om in slaap te vallen.
Nu is er tegenwoordig steeds meer onderzoek die aantoont dat het licht van de telefoon niet per se zorgt dat we slechter slapen, maar dat de bijkomende hersenactiviteiten die we ervaren door telefoongebruik zorgen voor een mindere nachtrust. Dus zelf zou ik zeggen dat je op zich prima een film(pje) op je telefoon kunt kijken voor het slapen gaat, maar ga geen spelletjes spelen of iets dergelijks vlak voor het slapen gaan. Kies een activiteit die je hersenen tot rust brengt, niet een die je hersenen stimuleert.
3. Dopamine
Een telefoon is zo verslavend, omdat deze enorm veel dopamine prikkels geeft aan onze hersenen. En onze hersenen houden van dopamine. Maar dit zorgt er wel voor dat onze hersenen te makkelijk toegang hebben tot deze eindeloze dopamine. Hierdoor worden ze verslaafd aan de constante dopamine rush die de telefoon geeft en tegelijkertijd is het moeilijk om onze hersenen tevreden te houden met dingen die ons niet zo’n enorme dopamine rush geven. Op onze telefoon zitten geeft onze hersenen een veel beter gevoel dan werken aan onze goals, de natuur ingaan of een boek lezen. Deze laatste activiteiten zijn 100x gezonder en beter voor ons lichaam en brein, maar levert minder dopamine dan onze telefoon. Dus we zijn minder gemotiveerd om dit te doen en ervaren minder plezier wanneer we dit doen.
Dit kan zorgen voor weinig motivatie, maar ook het verlies van geluk in kleinere dingen. Dingen die we vroeger superleuk vonden, doen nu een stuk minder met ons. Lekker in het zonnetje zitten met een kopje koffie was vroeger wel echt een geluksmomentje, maar met alle dopamine prikkels die we tegenwoordig krijgen brengt een dergelijks geluksmomentje ons veel minder geluk.
4. Het echte leven vergeten
Wanneer we te veel in onze digitale schermpje leven, vergeten we soms om te genieten van de echte wereld waarin we leven. We lopen rond en kijken naar beneden, want daar is onze telefoon. Maar we vergeten omhoog te kijken en te genieten van alles wat onze wereld ons te bieden heeft. We vergeten het leven te bewonderen.
Wanneer we lekker aan het wandelen zijn kiezen we er al gauw voor om even Instagram te checken, in plaats van te genieten van de vogels die aan het fluiten zijn. Wanneer we een voetbalwedstrijd kijken en het even wat minder spannend is gaan we even op onze telefoon om de tijd te doden. Maar we kunnen er ook voor kiezen om gewoon even te genieten van het zonnetje op ons gezicht of een praatje te maken met de persoon naast ons.
5. Veiligheidsnet
Dit brengt me gelijk bij punt 5, onze telefoon is ook een beetje een makkelijke uitweg voor ons. Onze telefoon is een soort van veiligheidsnet. Wanneer we ons ongemakkelijk voelen of wanneer we even niet weten wat we moeten doen, dan pakken we onze telefoon. Wanneer we op een feestje zijn waar we niemand kennen pakken we al gauw onze telefoon. Om daar maar niet helemaal ongemakkelijk te staan. Maar in plaats daarvan kunnen we ook gewoon iemand aanspreken en een leuk gesprek hebben.
Onze telefoon zorgt ervoor dat die drempel hoger is geworden, want we kunnen ook gewoon veilig op onze telefoon gaan. Dat is minder spannend dan iemand aanspreken die we niet kennen. Wanneer je geen telefoon bij je had gehad, was je veel eerder gaan interacten met anderen, omdat je niet dat ‘veiligheidsnet’ had van je telefoon.
6. Diepere problemen
Overmatig gebruik van je telefoon kan ook leiden tot diepere problemen. Denk aan problemen bij onze sociale en emotionele ontwikkeling en bijkomende problemen zoals, overgewicht, depressie, angsten en een verlaagd zelfbeeld. Bron: NCBI
Waarom social media slecht is voor ons jongeren
Naast de nadelen van telefoongebruik in het algemeen die ik hierboven al benoemd heb, heeft social media nog een extra nadeel die ik even apart wil benoemen: Sociale vergelijking.
Een groot probleem waar steeds meer mensen tegenaan lopen tegenwoordig. We vergelijken onszelf te veel met anderen en dit brengt verschillende problemen met zich mee.
Wanneer we ons vergelijken met anderen online voelen we ons vaak minder goed natijd. We zien hoe goed een ander zijn leven is, hoe zelfverzekerd hij/zij eruit ziet en hoe het dus ook kan… Dan kijken we naar ons eigen leven en zien we dat dit er minder goed uitziet. Dus gaan we ons minder goed voelen (dan hun). Dit heeft een enorme impact op ons zelfbeeld en op onze gedachten. We kunnen er enorm onzeker van worden, verschillende angsten ontwikkelen of zelfs depressieve gedachtes door krijgen.
Dit terwijl dit eigenlijk helemaal niet terecht is. We moeten ons namelijk helemaal niet vergelijken met een ander. Ieders leven is anders en dit valt niet te vergelijken. En het een is ook niet per definitie beter dan het ander.
Je ziet misschien iemand die financieel heel succesvol is en wordt een beetje jaloers en krijgt gedachten als “Ik wil dat ook, maar dat lukt me toch nooit” “Als ik ooit zo rijk word, dan ben ik pas echt gelukkig” en “Hij is eigenlijk veel beter dan ik”. Allemaal gedachten die je echt heel slecht laten voelen. Je voelt je minder waard, wordt onzekerder, krijgt negatievere gedachten en gaat gewoon slecht in je vel zitten.
Maar je vergeet vaak 2 dingen.
1. Op het internet ziet alles er mooi uit
Ga maar bij jezelf na, je post alleen de goede en mooie dingen van je leven. Dat je soms onzeker bent, moet huilen of een rot dag hebt post je niet. Andere mensen zien allemaal maar de prachtige dingen van je leven. Je krijgt dus nooit het hele beeld. Onthoud dit dus goed als je jezelf vergelijkt met de berichten die iemand van zichzelf post op social media.
2. Diegene die jij adoreert, droomt misschien wel van wat jij hebt
Wanneer je een rijk of ‘succesvol’ iemand ziet denk je waarschijnlijk dat zijn/haar leven veel beter is dan het jouwe. Maar is rijkdom of beroemdheid wel alles? Deze persoon heeft veel geld, maar is misschien wel doodongelukkig. Hij kan nergens normaal naartoe, hij heeft geen echte vrienden en door al het geld is hij zijn realiteit kwijtgeraakt. Of misschien is hij wel oud, heeft hij fysieke gebreken of is die ziek. Hij droomt er van om jouw leven te hebben. Jong, vitaal, veel vrienden en met een stuk minder sociale druk. “Het gras is niet altijd groener aan de overkant…”
Minder op je telefoon zitten
Na het lezen van deze blog besef je je misschien wel dat die telefoon toch niet zo leuk is als we denken. En misschien ben je er ook wel van overtuigd geraakt dat je minder op je telefoon wilt zitten, maar hoe doe je dat? Want onze telefoon is eigenlijk een soort van verslaving en hiervan afkomen is niet makkelijk. Maar er zijn enkele dingen die jij kunt doen om jouw telefoon gebruik te verminderen:
- Maak je reden duidelijk
- Hou jezelf bezig
- Leg je telefoon buiten bereik
- Kies je momenten
- Zet limieten
- Wees niet te hard voor jezelf
In deze blog ga ik hier uitgebreid op in: Je schermtijd verminderen met deze 6 tips
